وقتی همسایه‌ها کنار یک دیگ آشتی می‌کردند!
تاریخ انتشار: ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۳۸۵۹۴
همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: سمنوپزان، قبل از آنکه یک سنت ایرانی باشد، به‌عنوان یک سنت دینی- ایرانی مورد اقبال مردم بوده است. برخی‌ها سمنو را در ایام فاطمیه یا آستانه نو شدن سال به نیت حضرت فاطمه زهرا(س) می‌پزند و عقیده دارند شیرینی سمنو، از اثر انگشت آن حضرت است. در کنار این موضوع، «نصرالله حدادی» تهران‌شناس، این مراسم را نماد وفاق اجتماعی در بین خانواده‌های ایرانی معرفی می‌کند و می‌گوید: «از قدیم رسم بوده، همه افرادی که در این سنت مذهبی مشارکت می‌کنند، نیت یا نذری دارند تا آن را ادا کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در ادامه به شروع و پایان این مراسم در زمان‌های معنوی اشاره و عنوان می‌کند: «سمنوپزان اغلب بعد از نماز مغرب و عشا شروع می‌شود و تا اذان صبح ادامه می‌یابد. همه افرادی که در پخت سمنو مشارکت می‌کنند، حتماً با نیت و وضو حاضر می‌شوند و هرکسی که به هر نیتی کفگیر به‌دست می‌گیرد، با ذکر صلوات و خواندن دعا یا نیت، سمنو را هم می‌زند.»
حدادی می‌گوید: «صبح هم بعد از نماز صبح، دیگ سمنو را با ذکر صلوات و نام حضرت زهرا(س) از روی آتش برمی‌دارند تا سرد شود.»
وی به روزگار گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «در قدیم رسم بود نخستین کاسه را برای تبرک، به سادات محله می‌دادند یا برای علمای سادات می‌فرستادند. سپس ۷کاسه را پر و بین همسایگان توزیع می‌کردند.»
او درباره نحوه پخت سمنو در دوران قاجار می‌گوید: «در زمان قاجار برای پخت سمنو از آرد سفید روسی به نام «هشترخانه» استفاده می‌کردند. این آرد از بندر حاجی طرخان (لنکران) وارد ایران می‌شد و به‌دلیل مرغوبیت، در سمنوپزان مورد استفاده قرار گرفت. بعدها در محاوره مردم به نام آرد هشترخان معروف شد.»
در حقیقت، از آنجا که این بندر بین ایرانی‌ها به هشترخان یا حاجی طرخان معروف بود، آرد وارداتی هم از آن به آرد هشترخانی (هشترخونی) یا حاجی طرخانی معروف شد. این بندر در جریان جنگ روس در دوران فتحعلی شاه، از خاک ایران جدا شد.
آرد هشترخانی مرغوب بود و زنان باسلیقه تهرانی وقتی می‌خواستند کدبانویی خود را به رخ بکشند، دربدر دنبال آرد هشترخونی برای پخت حلوای آخر سال یا سمنو می‌گشتند.
این تهران‌شناس به مراحل آماده سازی برای پخت سمنو اشاره می‌کند و می‌گوید: «خانواده‌های نذرکننده به میزان موردنیاز گندم خیس خورده را در سینی‌های مسی بزرگ می‌ریزند و دستمال نمداری روی آن می‌کشند و در جریان هوای آزاد می‌گذارند. پس از جوانه زدن، آنها را با هاون سنگی می‌کوبند تا شیره‌اش استخراج شود. در گذشته رسم بود که تفاله جوانه گندم را به حیوانات بدهند و اگر شرایط مهیا نبود، آن را در زمین دفن کنند چون جوانه گندم متبرک بود و یک‌ذره از آن بیرون ریخته نمی‌شد تا مبادا نیت نذرکننده مخدوش شود.»
حدادی ادامه می‌دهد: «پس از آماده کردن شیره گندم، آن را داخل دیگ بزرگی می‌ریختند و با شعله آرام هیزم، با کفگیر چوبی آن را هم می‌زدند تا غلیظ شود. بعد از جوش آمدن، کم‌کم آرد سفید یک‌دست به آن اضافه می‌کردند. رسم بود که افراد ناپاک چه زن یا مرد در مراسم حضور نداشته باشند. همه افرادی که در این سنت مذهبی مشارکت داشتند، نیت یا نذری داشتند تا آن را ادا کنند. نقل است که اگر در به‌هم زدن سمنو غفلتی می‌شد یا در نیت پخت مشکلی بود، طعم سمنو تلخ می‌شد. هم‌زدن مداوم سمنو با کفگیر چوبی روی شعله ملایم هیزم، نقش اصلی در پخت سمنو داشت. سمنو را طوری هم می‌زدند که ته دیگ دیده شود و ته نگیرد. هرچند مراسم زنانه بود، اما هم زدن سمنو برعهده مردان بود و هر کس به نیتی کفگیر در دست می‌گرفت و با ذکر صلوات و خواندن دعا یا نیت، سمنو را هم می‌زد.»
ذکر مصیبت و زیارت‌خوانی
بنا به باورهای مذهبی ایرانی‌ها، روشن کردن زیر دیگ نذری در شب سمنوپزان هم برای خود حکایت شیرینی دارد. افراد شرکت‌کننده به‌ویژه بانوان دور دیگ نذری جمع می‌شوند و یکی از آنها کبریتی به‌دست می‌گیرد و با گفتن «بسم الله» اجاق را روشن می‌کند. در این هنگام حاضران زیارت‌نامه دوازده امام(ع) را زیر لب می‌خوانند. پس از آنکه دیگ گرم شد، صاحبخانه که نذردار اصلی است، پاروی چوبی را به‌دست می‌گیرد و چند دور سمنو را هم می‌زند. پس از او زنان دیگر، یکایک همین کار را با ذکر صلوات و ادای نیت خود انجام می‌دهند.
«سیف‌الله تقی‌پور» مداح اهل‌بیت(ع) می‌گوید: «اغلب اعضای خانواده و همسایه‌ها هنگام سمنوپزان دورهم جمع می‌شوند تا پس از اقامه نماز و قرائت دعای توسل و زیارت عاشورا، سمنو را هم بزنند. در طول مدتی که این کار انجام می‌شود، لحظه‌ای ذکر صلوات و دعا خواندن از طرف مشارکت‌کنندگان قطع نمی‌شود و هیچ‌کس احساس خستگی نمی‌کند. فضای روحانی این مراسم چنان خوشایند است که اغلب افراد دوست دارند هرطور شده در آیین سمنوپزان مشارکت کنند. گفته می‌شود اغلب افرادی هم که در مراسم سمنوپزان حضور پیدا می‌کنند، نذرشان برآورده شده است.»
کد خبر 750375 برچسب‌ها گندم عاشورا اهل بیت ايام فاطميه نوروز نصرالله حدادیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: فاطمه زهرا س اهل بیت ع گندم عاشورا اهل بیت ايام فاطميه نوروز ذکر صلوات پخت سمنو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۳۸۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی باید در کنار تعاملات امنیتی با کشور هدف پیگیری شود
به زعم بسیاری از کارشناسان، همسایگان بهترین و در دسترس ترین بازارهای صادراتی و وارداتی هر کشوری محسوب می شوند. از نظر آنان، گسترش روابط با کشورهای همسایه علاوه بر اینکه به لحاظ اقتصادی برای طرفین مزیت دارد، به لحاظ امنیتی و سیاسی نیز حائز اهمیت است.کارشناسان اعتقاد دارند، افزایش روابط تهران با کشورهای منطقه می تواند به ایجاد ثبات سیاسی در منطقه منجر شود و امنیت بیشتری را برای همگان به ارمغان بیاورد.
از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان بر موقعیت ژئوپلتیک کشورمان به عنوان یک فرصت می نگرند و معتقدند باید از این موقعیت به نحو احسنت استفاده کنیم. به زعم آنان، تبدیل شدن به یک هاب منطقه ای انرژی دور از دسترس نیست. می توانیم از طریق به اجرا گذاشتن یک دیپلماسی فعال انرژی و افزایش روابط با همسایگان به این موقعیت دست یابیم.
وزارت نفت طی سال های گذشته نگاه ویژه ای به همسایگان داشته است. به ویژه دولت سیزدهم به جای نگاه به غرب، به بهبود روابط با کشورهای همسایه متمرکز شده است. دیپلماسی در دنیای امروز از اهمیت بالایی برخوردار است. بهبود روابط با همسایگان و افزایش مراودات می تواند بسترسازی ای برای دستیابی به اهداف کشور باشد.
نظرات فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس را در خصوص دیپلماسی فعال انرژی دولت سیزدهم در ادامه می خوانید. عباسی در خصوص دیپلماسی فعال انرژی که دولت سیزدهم در منطقه به اجرا گذاشته است، تصریح کرد: اقداماتی که اخیراً وزارت نفت در زمینه افزایش تعاملات با کشورهای همسایه به اجرا گذاشته، نشان دهنده فعال شدن دیپلماسی انرژی کشور است که مثبت ارزیابی می شود. این تلاش ها شروع خوبی برای گسترش روابط با کشورهای همسایه به شمار می رود.
وی ادامه داد: قطعاً هر کدام از کشورهای همسایه مشکلاتی دارند. به طور مثال، پاکستان که تلاش داریم خط لوله صلح را با این کشور پیش ببریم، ممکن است در تأمین هزینه های انرژی موردنیازش مشکل داشته باشد. عراق که به عنوان مشتری گازی کشورمان مطرح است، تحت تأثیر سیاست های برخی کشورها مانند آمریکا قرار دارد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: مشکلاتی که در بالا به آن ها اشاره کردیم، نباید ما را از به اجرا گذاشتن دیپلماسی فعال انرژی در منطقه و در مقابل همسایگان بازدارد. باید با در نظر داشتن این مشکلات به سمت گسترش روابط با کشورهای همسایه حرکت کنیم. در نظر گرفتن این ملاحظات در روابط مان با کشورهای همسایه می تواند به ما در پیشبرد بهتر دیپلماسی انرژی کشور کمک کند.
عباسی گفت: سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی نیز سیاست درستی بود که به اجرا گذاشتیم. لازم است به موازات اعمال این سیاست به افزایش تعاملات نظامی خود با کشورهای هدف بپردازیم. به نحوی که به این کشورها در ایجاد ثبات سیاسی در کشورشان کمک کنیم تا زمینه برای مداخله قدرت های دیگر مانند آمریکا در آن ها به وجود نیاید و نوعی امنیت برای سرمایه گذاری خودمان به وجود بیاوریم.
وی ادامه داد: به طور مثال، برنامه ریزی کرده ایم که تا پایان سال جاری میلادی به سهامداری در یک پالایشگاه در سوریه بپردازیم. باید در کنار این سیاست گذاری، برای جوانب امنیتی موضوع نیز چاره اندیشی داشته باشیم. این سیاست را باید طوری پیش ببریم که زمینه را برای امنیت متخصصان ایرانی که قرار است به این کشور بفرستیم، فراهم کنیم. بنابراین، سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی باید در کنار تعاملات نظامی با کشور هدف پیگیری شود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: پیگیری سیاست سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی کشورهایی مانند ونزوئلا و نیکاراگوئه نیز به درستی در دستور کار قرار دارد و موجب تحول بزرگ در بازارهای سنتی ایران و رسیدن به یک بازار تضمینی جدید شده است.. تعامل به این شکل با کشورهای همسو با ایران بسیار مثبت و مهم است. این نکته مهم است که بتوانیم ارتباط با آن ها را به صورت پایدار حفظ کنیم. در این مسیر توانستیم رشد صادرات نفت و رشد درآمدهای ارزی داشته باشیم که کمک بزرگی به رشد اقتصادی کشور نیز داشته است.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت